Prelistavanje dokumetacije fonda likovne zbirke Gradskog Muzeja Bečej - što se u praksi zaista često događa, kao neka vrsta profesinalnog automatizma istoričara umetnosti - ostavlja, kao jedan od dominantnih vizuelnih utisaka, upravo sliku grada Bečeja. Umetnici čija su dela ostala u zbirci često su slikali motive grada u kojem su boravili. Uostalom, najveći deo likovnog fonda je i formiran u trećoj četvrtini 20. veka, u vreme kada su pejsaži i vedute bili veoma zahvalni žanrovi, gotovo "obavezni" u repertoaru mnogih umetnika, naročito onih koji su dolazili u bečejsku umetničku koloniju. Veći deo ovako označenih i sistematizovanih dela nastao je tokom rada u Umetničkoj koloniji od slikara na različite načine inspirisanih i podstaknutih prizorima jednog grada koji je imao svoj likovni i kulturni identitet, prepoznatljive likovne simbole urbanog, poluseoskog-polugradskog, ravničarskog i vojvođanskog, i danas prisutnog, nostalgično prisvajanog i cenjenog.
Zaista, likovna konfiguracija grada, svojevrsna "tektonika tla", osobeni arhitektonski identitet, psihološki doživaljaj njegovog humaniteta, u mnogo čemu identičan za ceo jedan geografski region, ponekad i sasvim osoben za Bečej, ostavili su vidljiv trag na mnoštvu slika, grafika, akvarela i crteža, danas u vlasništvu Gradskog muzeja. Fascinirani likovnošću prizora, slikari obično nisu mnogo oklevali; malo je onih koji se nisu ogledali u ovoj likovnoj tematici. Srećna je okolnost što je ovakva umetnička atmosfera tokom jednog relativno dugog perioda bila u skladu sa tematskim i stilskim interesovanjima umetnika i što su oni taj trenutak u istoriji umetnosti materijalizovali slikama sa motivima grada Bečeja.
Što se tiče pojedinačnih ostvarenja, individualno razumevanje teme bilo je različito, u skladu sa vremenom i umetničkim ličnostima, što se na ovoj izložbi može jasno videti. Zanimljiv spoj klasične vedute i neke vrste žanr scene, uz diskretan, suzdržan kolorit, duboko razumevanje atmosfere i uznemireni ekspresionizam, ostao iza dela Jožefa Ača, najviše na slikama Bečejska ulica sa kolima iz 1954. godine, Na raskršću iz 1955. i Ulica u Bečeju iz 1960. godine. Svetlost utkana u samu strukturu materije, ali i razlivena katkad preko granica predmeta, zajedno sa spokojnim osećanjem atmosfere, činili su sastavni deo umetničke kreacije slikarskih ostvarenja Đorđa Bošana, kao na slici Potiska ulica iz 1954. godine. Isti slikarski element čvrsto je, međutim, utkan u klasičnu konstrukciju kompozicije sa izrazitim kontrastom svetlosti i senke i toplom atmosferom u delima Milana Mijačevića (Ulica u Bečeju, 1969. godina). Uzbudljivim kolorističkim i strukturnim akcentima, uz podrazumevajući doživljaj svetlosti kao sastavnog dela slike, Branislav Vuleković je krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina stvarao retko lepe slike, svojevrsne reprezente ovog žanra (Periferijske ulica u Bečeju, Trg u Bečeju, Periferija Bečeja). Briljantnom tehnikom, pažljivo odabranim motivima, plemenitim, diskretnim, toplim koloritom, Olivera Grbić (Glavna ulica u Bečeju, 1972. god.), Zoran Petrović (Dvorište u Bečeju, Vrteška, Glavna ulica - sve iz 1954. godine) i Nikole Graovca, (Ulica u Bečeju, Dvorište zadruge - obe iz 1956. godine), uvećali su umetničke i slikarske kvalitete dela isprisanim Bečejom, ispoljavajući na njima istovremeno i neke univerzalne segmente ličnih umetničkih poetika. Osobena su dela Stevana Maksimovića - Crveni zid pivare iz 1954. godine i Trg u Starom Bečeju iz 1956. godine - u smislu njihovog vajarskog i do krajnosti izraženog difuznog hromatskog ekspresionizma, originalnog i sasvim subjektivnog.
Specifično ambijentalno okruženje - suštinski svedeno na liniju horizonta, veliku površinu neba, prostorne, strukturne i kolorističke akcente objekata, građevina, crkava i kuća, kolorističke eksperimente sa širokim površinama - odgovarali su onim umetnicima koji su bili skloniji da umetnički izraz potraže u svojoj težnji prema nekom od suzdržanijih oblika apstrakcije. U ovom smislu je Petrik Pal ispoljio jednu već ranije izraženu tendenciju prema bespredmetnosti u drugim motivima i žanrovima (Kupatilo u Bečeju, Ulica, Bečejski motiv, sve nastale krajem pedesetih godina). Jedan od onih koji je od specifične tektonike pejsaža i grada napravio likovni simbol bio je Bogumil Karlavaris (Ulica, Sa periferije Bečeja, Motiv iz Bečeja, Plava kuća, Trg u Bečeju - sve slike s kraja šeste decenije prošlog veka). Od motiva ravnice i arhitekture građevina on je stvorio svojevrsni geometrizam uprošćenih i svedenih formi, magične atmosfere, uvećane snage i izražajnosti. Milan Kerac je ovoj temi pristupio sažimajući likovne detalje u simboličke predstave, ali i stvarajući dela još uvek u tradicijama koloristički jakog ekspresionizma. Karakteristična je njegovo delo Bečej iz 1966., kao i mala serija crteža iz 1966. godine, naročito izvanredni akvarel Šlepovi na kanalu iz 1977. godine.
S obzirom na veoma ubrzanu i beskompromisnu dinamiku promena u razumevanju i kritičkom vrednovanju dela likovnih umetnosti, izložba sa ovakvima nazivom i sadržajem svakako nije "moderna", a ni avangardna. Njen "konzervativizam" je, međutim, ovde nameran, uprkos sveprisutnih i nametnitih kritičarskih stereotipa i obrazaca. Ona je svakako zamišljena kao istorijsko-umetnička, privržena idealima esteticizma, muzejska u korektnom smislu reću, s ambicijom da se od nje dobije jedan mogući pogled na poznati žanr i jedan sada već davni period istorije moderne umetnosti i istorije muzejske zbirke. Intervencije u karakteru odabira eksponata, uz sasvim lapidarnu verbalnu interpretaciju, pokušano je da se ocrta dinamika razvoja umetničkog motiva i žanra, jednog vremena koje je daleko od toga da bude zanemareno. Kvaltetom slikarskih dela ono zaslužuje da se na njih ponovo podseti, ako ne i još jednom reinterpretira. U ovom projektu izložba se svejedno smatra podjednako važnim segmentom istog događaja.
kustos istoričar umetnosti